Dziecko, co do zasady, aż do pełnoletności pozostaje pod władzą rodzicielską, przysługującą obojgu rodzicom. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Władza ta może być ograniczona jednemu lub obojgu rodzicom, postępowanie w tym przedmiocie prowadzi sąd rejonowy w I instancji, na wniosek rodzica lub z urzędu (czyli z własnej inicjatywy sądu, zazwyczaj po uzyskaniu informacji z opieki, Policji lub osób trzecich). Postępowanie w sądzie rejonowym ma charakter postępowania nieprocesowego, tj. z udziałem wnioskodawcy i uczestników i z tego powodu nie ma możliwości połączenia takiej sprawy ze sprawą o alimenty, gdzie występują jako strony powód i pozwany. Nie mniej, władzę rodzicielską może też ograniczyć sąd okręgowy w I instancji, rozpoznający sprawę o rozwód pomiędzy rodzicami dziecka i wówczas Sąd, w jednym postępowaniu, jest zobowiązany orzec także o obowiązku alimentacyjnym w stosunku do małoletnich dzieci rozwodzących się stron.
Sąd ograniczy jednemu z rodziców władzę przykładowo wówczas, gdy rodzice żyją w rozłączeniu, nie są w stanie przedstawić Sądowi pisemnego porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem a także gdy za ograniczeniem władzy przemawia jednocześnie dobro dziecka. W przypadku, gdy Sąd ogranicza władzę rodzicielską jednego rodzica, wskazuje w orzeczeniu sądowym do jakich czynności ogranicza tę władzę. Przykładowo, wskazuje, że ogranicza władzę rodzicielską do podejmowania decyzji o leczeniu lub kształceniu. Zatem pewien zakres władzy rodzicielskiej zostaje pozostawiony rodzicowi w przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej. Inaczej jest w przypadku pozbawienia władzy rodzicielskiej: w takim przypadku rodzic nie ma prawa podejmować żadnych decyzji co do dziecka. Powodem pozbawienia władzy może być zachowanie rodzica, zagrażające bezpieczeństwu i zdrowiu dziecka: zupełny brak zainteresowania dzieckiem, uchylanie się od płacenia alimentów na dziecko, przemoc fizyczna.
Dość częste są przypadki, że jeden z rodziców wnosi pierwotnie o pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica, a dopiero gdy postępowanie wykaże bezpodstawność takiego wniosku (bo np. nie potwierdziło się, że jeden z rodziców rażąco narusza swoje obowiązki w stosunku do dziecka) strona wnosząca sprawę o ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiemu rodzicowi zmienia swój wniosek i domaga się ograniczenia tej władzy, zamiast pozbawienia.
Pamiętać należy, że samo ograniczenie władzy czy nawet jej pozbawienie nie ma wpływu na kwestię kontaktów z dzieckiem. Kontakty te są nadal prawem a nawet i obowiązkiem rodziców. Nie ma też wpływu na obowiązek alimentacyjny wobec dziecka czy możliwość wzajemnego dziedziczenia. Nadto, nie ma wymogu aby przed pozbawieniem władzy, najpierw ograniczyć ją danemu rodzicowi.
